Słownik
Słownik - moduł do prezentacji definicji. Jest wypełniony hasłami znajdującymi się w końcowej części podręcznika. Stanowi przykład tego typu strony.A B C D E F G H I J K L M N O P R S Ś T U W Z << Powrót
A
AKAPIT
– fragment tekstu, którego pierwszy wiersz jest najczęściej wcięty; w edytorach tekstu koniec akapitu oznaczany jest znakiem ¶, odpowiadającym naciśnięciu klawisza Enter.
AKTYWNA KOMÓRKA
– w arkuszu kalkulacyjnym takim, jak MS Excel, komórka aktualnie wskazana myszką lub za pomocą klawiatury, zaznaczona obramowaniem; adres takiej komórki jest wyświetlany w polu nazwy komórki.
ANIMACJA
– zmieniające się kolejno na ekranie monitora obrazy (klatki), stwarzające wrażenie ruchu.
APLIKACJA WINDOWS
– program działający w systemie operacyjnym MS Windows i korzystający z elementów tego systemu.
ARKUSZ KALKULACYJNY
– program komputerowy umożliwiający wpisywanie tekstu, wykonywanie obliczeń matematycznych, sporządzanie wykresów oraz przetwarzanie danych z wykorzystaniem gotowych wzorów i formuł; obszar roboczy arkusza jest podzielony na komórki, którym można nadawać dowolny wygląd.
AUTOKSZTAŁT
– w edytorach tekstu i grafiki oraz w programach służących tworzeniu prezentacji multimedialnych gotowy kształt obiektu, np. figury geometrycznej, pola tekstowego, obrazu, który można modelować w zależności od potrzeb.
<< Powrót [Do góry]B
BAJT (B)
– jednostka informacji składająca się z ośmiu bitów, zawierająca zwykle informacje o jednym znaku; najmniejsza jednostka pojemności pamięci masowych, pamięci RAM i rozmiarów plików.
BAZA DANYCH
– zbiór danych z pewnej dziedziny uporządkowany tak, by łatwo można było z niego korzystać według określonych kryteriów.
BIT (b)
– najmniejsza jednostka informacji, przyjmująca jedynie dwie wartości: 1 i 0.
<< Powrót [Do góry]C
CHIPSET
– jeden lub kilka układów scalonych odpowiedzialnych za działanie płyty głównej komputera.
CHRONOMETRAŻ
– narzędzie programu służącego tworzeniu prezentacji multimedialnych, za pomocą którego użytkownik może określać kolejność i czas pojawiania się elementów prezentacji na ekranie monitora.
CLIPART
– obrazek, który można modelować i umieszczać w dowolnym dokumencie. Cliparty najczęściej znajdują się w galerii clipartów, dołączonej do programu.
<< Powrót [Do góry]D
DEFRAGMENTACJA
– proces grupowania plików zapisanych na dysku twardym lub dyskietce w taki sposób, że fragmenty plików tworzą zwartą całość; przyśpiesza to ich odczyt i pozwala oszczędnie gospodarować wolnym miejscem na dysku lub dyskietce.
DYSK STARTOWY
– dyskietka zawierająca podstawowe pliki systemu operacyjnego, pozwalające uruchomić komputer w sytuacjach awaryjnych, dyskietkę taką można utworzyć w czasie instalowania systemu operacyjnego lub później.
<< Powrót [Do góry]E
EKSPORTOWANIE
– 1. wysyłanie, przenoszenie obrazu, grafiki, tekstu, dokumentu, pliku w inne miejsce; 2. zmiana formatu dokumentu lub pliku na format wymagany przez inną aplikację.
ETYKIETA DANYCH
– w arkuszu kalkulacyjnym MS Excel nazwa, która jest wyświetlana na wykresie przy określonej serii danych.
ETYKIETA WOLUMINU
– jedenastoznakowa nazwa nadawana dyskom twardym i dyskietkom w systemach operacyjnych MS DOS i MS Windows.
<< Powrót [Do góry]F
FORMATOWANIE
– proces polegający na uporządkowaniu ładunków elektromagnetycznych na powierzchni nośnika danych, np. dysku twardego lub dyskietki, oraz zapisanie na nim informacji dotyczących m.in. pojemności dysku czy tablicy rozmieszczenia plików.
FORMULARZ
– obiekt w bazie danych służący do wprowadzania i wyświetlania danych.
FORMUŁA
– działanie lub zbiór działań służących wykonaniu określonych zadań, np. działań matematycznych w arkuszu kalkulacyjnym.
G
GIGABAJT (GB)
– jednostka ilości danych równa 230 bajtów; 1 GB = 1024 MB.
GNIAZDO ROZSZERZEŃ
– złącze w postaci szczeliny na płycie głównej, służące do podłączania urządzeń peryferyjnych, m.in. kart dźwiękowej, graficznej, sieciowej.
GRADIENT
– w programach graficznych jedno z narzędzi, umożliwiające nadanie określonego wypełnienia tła tworzonego obrazu, slajdu itp.
<< Powrót [Do góry]H
HOSTING
– usługa polegająca na udostępnianiu serwera wirtualnego i pocztowego.
<< Powrót [Do góry]I
IMPORTOWANIE
– 1. wstawianie do dokumentu dowolnego obiektu z innego dokumentu lub pliku; 2. zmiana formatu dokumentu lub pliku pochodzącego z innej aplikacji na format używany w aktualnej aplikacji.
INSTALACJA PROGRAMU
– proces przekopiowania, zapisania na dysku twardym oraz skonfigurowania do pracy nowego programu komputerowego.
<< Powrót [Do góry]J
JĘZYK PROGRAMOWANIA
- uporządkowany sposób przekazywania komputerowi poleceń przez człowieka. Składa się ze zbiorów reguł, które opisują, jak należy tworzyć poprawne polecenia oraz jak komputer ma je rozumieć. Konkretny zestaw takich poleceń tworzy program komputerowy.
<< Powrót [Do góry]K
KILOBAJT (kB)
– jednostka ilości danych równa 1024 bajtom.
KILOBIT (kb)
– jednostka ilości danych równa 1024 bitom (128 bajtom).
KONTROLER
– urządzenie na płycie głównej pozwalające na podłączenie do niej np. dysków twardych, napędów CD, skanerów.
<< Powrót [Do góry]L
LAN
– sieć komputerowa o lokalnym zasięgu, obejmująca obszar np. pracowni, budynku, zakładu pracy.
LINK (hiperłącze)
– odsyłacz umożliwiający przeniesienie się np. z jednej strony internetowej na inną; zwykle na ekranie podkreślony i wyróżniony kolorem.
LINUX
– wielozadaniowy system operacyjny nieustannie doskonalony przez programistów całego świata; jego najistotniejsza część (kod źródłowy) jest powszechnie dostępna.
<< Powrót [Do góry]M
MAC OS
– wielozadaniowy system operacyjny przeznaczony dla komputerów klasy Macintosh.
MAN
– miejska sieć komputerowa, obejmująca zasięgiem jedno miasto.
MASKA
– ciąg znaków * i pojedynczy znak ?, którymi zastępuje się znaki alfabetu podczas przeszukiwania dokumentu, zasobów komputera lub sieci.
MODEL
– szkic, zarys obiektu lub zjawiska wykonany w zmniejszonej skali i z materiałów zastępczych, służący eksperymentom naukowym.
MODELOWANIE
– proces tworzenia modelu obiektu lub zjawiska, uwzględniający ich rzeczywiste parametry zastosowane w odpowiedniej skali.
MODEM
– urządzenie, za pomocą którego można przesyłać informacje między komputerami podłączonymi do Internetu.
MODUŁ PAMIĘCI
– wydzielony podzespół elektroniczny na płycie pamięci RAM.
<< Powrót [Do góry]N
NAGŁÓWEK
– w aplikacjach biurowych miejsce na stronie dokumentu powyżej górnego marginesu, gdzie zwykle wprowadza się numer strony lub tekst odnoszący się do całej strony, rozdziału lub publikacji; rozmiar nagłówka można ustalić indywidualnie.
NAGŁÓWEK TABELI
– w aplikacji MS Excel miejsce na tekst, który będzie się powtarzał na początku każdej strony.
NETYKIETA
– internetowy kodeks, określający reguły zachowań i sposobów komunikowania się użytkowników Internetu.
<< Powrót [Do góry]O
ON-LINE
– dosłownie na linii, termin oznaczający dostępność kogoś lub czegoś (osoby lub np. usługi) poprzez sieć (np. Internet) w czasie rzeczywistym.
<< Powrót [Do góry]P
PAMIĘĆ FLASH
– typ pamięci stałej, którą można wielokrotnie kasować i programować za pomocą specjalnego oprogramowania; jej zawartość jest zachowywana po wyłączeniu komputera.
PASEK FORMUŁY
– w arkuszu kalkulacyjnym takim, jak MS Excel, miejsce, w którym użytkownik wpisuje lub edytuje dane, formuły, wzory lub wkleja gotowe, oferowane przez aplikację; pasek formuły standardowo znajduje się po prawej stronie paska adresu aktywnej komórki.
PASEK NARZĘDZI
– w aplikacjach służących tworzeniu różnego rodzaju dokumentów rząd niewielkich ikon symbolizujących polecenia (np. otwarcie nowego dokumentu, zapisanie dokumentu itp.); w programie MS Word pasek narzędzi znajduje się standardowo nad górną częścią strony.
PLIK STARTOWY
– plik programu, zwykle z rozszerzeniem .exe, za pomocą którego uruchamia się daną aplikację.
PLOTER
– urządzenie umożliwiające drukowanie rysunków o dużym formacie lub wycinanie figur umieszczonych na folii.
POLE ADRESU
– w przeglądarkach internetowych miejsce, w którym wpisuje się adres szukanej strony WWW.
POP3 (Post Office Protocol)
– w sieci Internet protokół umożliwiający komunikację komputera użytkownika z serwerem poczty elektronicznej; za jego pomocą użytkownik może przeglądać i odbierać wiadomości, które nadeszły na jego adres.
PORT KOMUNIKACYJNY
– złącze komputera znajdujące się zwykle na tylnej ścianie obudowy jednostki centralnej, do którego podłącza się dodatkowe urządzenia, np. drukarkę czy skaner.
PORTAL INTERNETOWY
– wielotematyczny serwis w sieci Internet, oferujący dostęp do bieżących wiadomości z różnych dziedzin (np. onet.pl, wp.pl czy interia.pl); zwykle udostępnia także wyszukiwarki internetowe, konta e-mail, czaty.
PROCESOR
– podstawowy element komputera, wykonujący zadania otrzymane od programu i przetwarzający je na rozkazy zrozumiałe dla urządzeń zainstalowanych w komputerze.
PROGRAM REZYDENTNY
– program komputerowy umieszczony w pamięci operacyjnej i pracujący w tle innych programów.
PROTOKÓŁ
– zbiór zasad regulujących przesyłanie danych pomiędzy komputerami pracującymi w sieci komputerowej.
PROTOKÓŁ FTP
– nazwa protokołu sieciowego umożliwiającego przesyłanie plików z jednego komputera do drugiego.
PROTOKÓŁ USENET NEWS
– nazwa protokołu sieciowego, umożliwiającego użytkownikom Internetu prowadzenie dyskusji w grupach.
R
REKORD
– informacja o obiekcie, zapisana w bazie danych.
ROZMIAR JEDNOSTKI ALOKACJI
– wielkość najmniejszego logicznego obszaru dysku, wyrażona w kilobajtach.
ROZSZERZENIE PLIKU
– w systemach operacyjnych MS DOS i MS Windows jedno-, dwu- lub trzy literowy przyrostek (czteroliterowy dla stron WWW) występujący w nazwie pliku po kropce, określający jego typ lub wskazujący na aplikację, w której został utworzony; np. dokumenty utworzone w MS Word mają rozszerzenie .doc, w MS Excel .xls.
<< Powrót [Do góry]S
ScanDisk
– program narzędziowy analizujący i naprawiający błędy zapisu danych na dysku lub dyskietce.
SEKTOR
– najmniejszy fizyczny obszar dysku.
SERWER USŁUG SIECIOWYCH
– komputer pracujący w sieci komputerowej, wykonujący usługi na rzecz innych komputerów.
SERWER WWW
– serwer pracujący w sieci komputerowej, udostępniający użytkownikom strony WWW.
SETUP
– program BIOS, w którym można zmieniać podstawowe parametry konfiguracyjne komputera; zmian powinien dokonywać doświadczony użytkownik.
SKANER
– urządzenie umożliwiające wprowadzanie do komputera tekstu, grafiki, obrazów i fotografii (np. z wydruków papierowych) i zapisanie ich na dysku w postaci plików, których zawartość można następnie zmieniać.
SKRÓTY KLAWISZOWE
– określone kombinacje klawiszy lub klawiszy i myszki, za pomocą których możemy wydawać komputerowi polecenia. Na przykład, aby za znaczyć cały dokument (w celu kopiowania, usunięcia itp.), naciskamy klawisz Ctrl i przytrzymując go naciskamy dodatkowo klawisz A (Ctrl + A). Czasami skróty klawiszowe są podane przy poleceniach na rozwijanych paskach menu danego programu.
SMTP (Simple Mail Transport Protocol)
– w sieci Internet protokół umożliwiający przesyłanie poczty elektronicznej.
STOPKA
– w aplikacjach biurowych miejsce na stronie dokumentu poniżej dolnego marginesu, gdzie zwykle wprowadza się numer strony; rozmiar stopki można ustalić indywidualnie.
SYGNAŁ ANALOGOWY
– sygnał umożliwiający przesyłanie informacji za pomocą zmieniającego się w sposób ciągły napięcia elektrycznego.
SYGNAŁ CYFROWY
– sygnał umożliwiający przesyłanie informacji za pomocą zmieniającego się skokowo napięcia elektrycznego.
SYMULACJA
– eksperyment naukowy umożliwiający obserwację zachowania się modeli obiektów lub zjawisk w rzeczywistości wirtualnej, stworzonej za pomocą programu komputerowego.
SYSTEM OPERACYJNY
– program sprawujący całkowitą kontrolę nad pracą komputera, podstawowe oprogramowanie komputerowe.
<< Powrót [Do góry]Ś
ŚCIEŻKA
– zbiór sektorów, leżących na dysku w tej samej odległości od jego środka.
ŚCIEŻKA DOSTĘPU
– określenie miejsca na dysku twardym, dyskietce lub innym nośniku pamięci, w którym znajduje się dany plik lub folder, np. C:\dokumenty\kasia to ścieżka dostępu do pliku kasia znajdującego się na dysku C w katalogu (folderze) dokumenty; w sieci Internet określenie położenia konkretnej strony na serwerze, np. ścieżka dostępu http://download.chip.pl/download_53733.html umożliwia bezpośrednie połączenie ze stroną magazynu „Chip” o adresie: download_53733.html.
<< Powrót [Do góry]T
TELNET
– program pozwalający na połączenie się poprzez sieć komputerową komputera użytkownika z drugim komputerem i umożliwiający wyświetlenie zawartości ekranu drugiego komputera na ekranie monitora użytkownika.
TERABAJT (TB)
– jednostka ilości danych równa 240 bajtom; 1 TB = 1024 GB.
<< Powrót [Do góry]U
URL (Uniform Resource Locator)
– adres internetowy (np. www.informatyka.edu.pl).
<< Powrót [Do góry]W
WAN
– rozległa sieć komputerowa, mogąca objąć swoim zasięgiem nawet cały świat; największą siecią rozległą jest Internet.
WWW (World Wide Web)
– sieć tworzona przez powiązane ze sobą dokumenty hipertekstowe (strony WWW), przeglądarki i serwery WWW.
<< Powrót [Do góry]Z
ZNACZNIK (tag)
– polecenie języka HTML/XHTML nakazujące przeglądarce internetowej np. konkretne sformatowanie wyświetlanego tekstu.
<< Powrót [Do góry]